Dobrze prowadzona hodowla bydła mięsnego zaczyna się od właściwie zbilansowanego żywienia. W praktyce wyróżnia się kilka systemów opasu, które różnią się intensywnością, czasem trwania oraz rodzajem stosowanych pasz. Każdy z nich ma swoje zalety i wymaga indywidualnego podejścia — zarówno z ekonomicznego punktu widzenia, jak i z perspektywy dobrostanu zwierząt.
Systemy opasu – od pastwiska po intensywny tucz
W Polsce najczęściej stosuje się trzy podstawowe modele opasu: intensywny, półintensywny oraz ekstensywny.
- Opas intensywny prowadzony jest głównie w systemie alkierzowym, w którym bydło nie ma dostępu do pastwiska. Kluczową rolę odgrywają wysokoenergetyczne pasze treściwe oraz kiszonki, najczęściej z kukurydzy. Ten sposób pozwala na szybkie przyrosty – nawet powyżej 1 kg dziennie – i uzyskanie odpowiedniej wagi ubojowej w ciągu 12–15 miesięcy.
- Opas półintensywny to kompromis między wydajnością a kosztami. Zwierzęta w sezonie letnim korzystają z pastwisk, a zimą otrzymują pasze objętościowe (siano, kiszonki) z dodatkiem treściwym. Przyrosty są nieco niższe, ale nadal zadowalające, a system ten lepiej wykorzystuje zasoby gospodarstwa.
- Opas ekstensywny oparty jest niemal wyłącznie na paszach objętościowych i wypasie. To system najtańszy, ale też najdłuższy – bydło osiąga wagę ubojową dopiero po 2–3 latach. Jest to sposób chętnie wybierany w gospodarstwach o dużym areale użytków zielonych.
Rodzaje pasz w żywieniu opasów
W żywieniu bydła mięsnego stosuje się różne grupy pasz, z których najważniejsze to:
- Pasze treściwe – źródło energii i białka. Zboża, śruty (rzepakowa, sojowa), wysłodki buraczane czy otręby to składniki, które wspomagają szybki przyrost masy. Należy jednak kontrolować ich ilość, aby nie wywołać zaburzeń metabolicznych, takich jak kwasica żwacza.
- Pasze objętościowe – niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego przeżuwaczy. Do tej grupy zalicza się kiszonki, siano, sianokiszonki, a także słomę, która pełni funkcję strukturalną w dawce pokarmowej.
Coraz większą popularnością cieszy się także system TMR (Total Mixed Ration) – całodzienna mieszanka pasz objętościowych i treściwych. Zapewnia on stabilność w żywieniu, ogranicza wybiórczość pasz i ułatwia kontrolę nad dawkami.
Nowoczesne podejście: opas na sucho
Jedną z nowoczesnych metod, zyskującą zwolenników wśród hodowców, jest opas na sucho, w którym zwierzęta otrzymują wyłącznie suche pasze treściwe i objętościowe (bez kiszonek). Ten sposób pozwala osiągać bardzo wysokie przyrosty masy ciała przy niskim ryzyku fermentacji paszy, jednak wymaga dokładnej znajomości potrzeb żywieniowych bydła oraz stałego dostępu do wody.
Kluczowe zasady skutecznego żywienia bydła mięsnego
- Regularność i kontrola – stałe godziny karmienia oraz monitoring przyrostów masy pozwalają na bieżące dostosowanie dawek.
- Stopniowe zmiany paszy – każda zmiana komponentów żywieniowych powinna być wprowadzana powoli, by uniknąć problemów trawiennych.
- Dostęp do czystej wody – niezbędny dla procesów trawiennych i prawidłowej pracy żwacza.
- Bilans składników odżywczych – każda dawka pokarmowa powinna zawierać odpowiedni poziom energii, białka, witamin i minerałów.
Podsumowanie
Efektywne żywienie bydła mięsnego wymaga solidnej wiedzy, praktyki oraz elastycznego podejścia, dostosowanego do możliwości danego gospodarstwa. Właściwy dobór systemu opasu i dobrze zbilansowana dawka pokarmowa przekładają się na zdrowy rozwój zwierząt, ich dobrostan oraz satysfakcjonujące wyniki hodowlane, zarówno pod względem tempa wzrostu, jak i jakości końcowej tuszy.
Źródło: